İnsan ilişkilerinin temel taşını iletişim oluşturur. Her birey, ne işle meşgul olursa olsun ya da hangi coğrafyada yaşarsa yaşasın, kendi duygu ve düşüncelerini ifade etmeye ihtiyaç duyar. Bu sebeple, kendini doğru bir şekilde ifade edebilmek için iletişim becerilerine sahip olmak her insan için hayati bir önem taşır. İletişimin en önemli bileşenlerinden biri de hiç şüphesiz üsluptur.
Üslup, karşımızdaki kişide bıraktığımız izlenimi büyük ölçüde etkiler. Başka bir ifadeyle, kullandığımız üslup, yani konuşma tarzımız, bizim hakkımızda ipuçları verir ve kimliğimizi yansıtır. Ancak ne yazık ki, bu kadar kritik bir konuya gereken özenin gösterilmediğini sıkça gözlemliyoruz.
İletişimde, ne söylediğimizden çok nasıl söylediğimiz daha önemlidir. Sonuçta, iletilmek istenen mesaj aynı olsa da, bu mesajın nasıl algılanacağı, kişinin kendi deneyimleri ve bakış açısının yanı sıra, bizim bu mesajı nasıl sunduğumuza da bağlıdır. Bu nedenle, sağlıklı bir iletişim kurabilmek için karşılıklı saygı ve hoşgörüyü temel alan bir üslup benimsemek büyük fayda sağlar.
İletişim kazalarının çoğu, tarafların birbirini yeterince dinlememesinden ve olumsuz, hatalı, saygısız ya da sert bir üslup kullanılmasından kaynaklanır. Çoğu anlaşmazlıkta, 'Aslında böyle söylemek istememiştim' ya da 'sen beni yanlış anladın’ gibi yakınmalara sıkça rastlarız. Bu tür iletişim kazaları, zamanla büyüyerek tartışmalara ve hatta kavgalara yol açabilir. Oysa, en hararetli tartışmalarda bile doğru üslubu korumak, tartışmanın kavgaya dönüşmesini büyük ölçüde engelleyebilir.
Bazı kişiler, samimiyet ile saygısızlığı karıştırarak üslup konusunda yeterince dikkatli davranmazlar. Ben, bu durumu eleştiriyorum; iki insanın samimi olması, onlara birbirlerine saygısızca konuşma hakkı vermez. Ne yazık ki, birçok kişi bu çizgiyi aşarak etkili iletişim ve sağlıklı ilişkilerin önündeki en büyük engellerden birini yaratıyor. Üslup sorunları yüzünden saygı eksikliğinden kaynaklanan birçok tartışmaya tanık oluyoruz. Bu durum, özellikle sosyal hayatta, insanlar arasındaki bağları zayıflatan bir unsur haline geliyor.
İletişimde sık yapılan üslup hatalarından biri de emir kipinin baskın olduğu bir dil kullanılmasıdır. Gerçekten düşündüğümüzde, aramızda emir kipinden hoşlanan, bundan motive olan biri var mı? Ben, açıkçası kimsenin kendisiyle bu tarzda konuşulmasından memnuniyet duyacağına inanmıyorum.
Üslubun Temelinde Eğitim Yatar!
Üslubun öncelikle ailede, ardından okul hayatında alınan eğitimle şekillendiğini düşünüyorum. Özellikle çocukluk yıllarında aile içinde kullanılan üslup, çocukların iletişim becerilerinde belirleyici bir rol oynar. Ancak burada da bir eleştiri getirmek istiyorum: Ne yazık ki birçok aile, çocuklarına doğru üslubu kazandırma konusunda yeterince bilinçli bir yaklaşım sergilemiyor. Ebeveynler, kendi iletişim hatalarını çocuklarına da aktararak, sağlıksız bir iletişim tarzının nesilden nesile geçmesine sebep oluyorlar.
Sonuç olarak, üslup, iletişimin en önemli unsurlarından biridir ve göz ardı edilmemesi gerekir. Tatlı sözün ne kadar etkili olduğunu hepimiz biliriz; aynı şekilde, olumsuz bir üslup da ilişkileri zedeleyebilir. Bu yüzden, her zaman daha özenli ve saygılı bir üslup benimsemek gerekir. ‘Unutmayalım ki, tatlı dil yılanı deliğinden çıkar.’
